Budynek oddany naturze

Kolejny etap „Trafostacji” Joanny Rajkowskiej już 11 października. W „Narracjach o Trafostacji” przyjrzymy się jej wyjątkowej instalacji, a samymi oczami poetki, pracowniczki naukowej, aktywistki klimatycznej i artystki również ważnym aspektom jej funkcjonowania – od obecnych do tych możliwych w przyszłości.

– „Trafostacja” powstała z myślą o przyszłości, kiedy to organizmy nie-ludzkie wezmą budynek w całkowite posiadanie i zamienią go w funkcjonujący habitat. Jeden z punktów odniesienia ma charakter historyczny, jest to lęk przed wodą, i szerzej, przed żywiołami. Woda i rośliny potraktowane zostały jako siła sprawcza – to od nich zależy kształt i losy projektu. Cykl wegetatywny to spektakl sił pozaludzkich, rozgrywający się na scenie stworzonej przez architekturę. I jakkolwiek spektakl ten jest przeznaczony dla ludzi, to głównymi aktorami i mieszkańcami budynku są organizmy tworzące ekosystem. „Trafostacja” jest zatem gestem przekazania zdecydowanie ludzkiego tworu, jakim jest architektura – innym gatunkom – wyjaśnia Joanna Rajkowska.

Instalacja artystyczna „Trafostacja” powstała pięć lat temu w opuszczonym budynku na Przedmieściu Oławskim w ramach projektu „Wrocław – wejście od podwórza”. Pomysł mistrzyni od początku był trudny do objęcia umysłem i dlatego tak bardzo pociągający. Człowiek jest tutaj przede wszystkim obserwatorem i tylko w ograniczony sposób wpływa na to, jak „Trafostacja” będzie się zmieniała, ewoluowała – nawet, jeśli budynek miałby się zawalić.

– Pojawiły się tam rośliny ruderalne, a z trzech okien zaczęła płynąć woda. Powstałe w ten sposób obserwatorium pozwala nam wspólnie przyjrzeć się działaniu natury w mieście. Nie sposób nie dostrzec prostego faktu – gdybyśmy jako cywilizacja się na chwilę zatrzymali i pozwolili naturze odzyskać należną jej przestrzeń, nasz świat znów byłby pełen życia – czytamy na stronie Strefy Kultury Wrocław, której członkowie po pięciu latach od inauguracji działania spotkali się z Joanną Rajkowską, Aleksandrą Jach, Ewą Domańską, Urszulą Zajączkowską i Sebastianem Cichockim, by porozmawiać o tym, jak postrzegają „Trafostację”.

Spojrzenie na tę wyjątkową instalację oczami pięciorga zaproszonych przez Strefę Kultury gości będzie opublikowane nie tylko w formie tekstowej, ale też dźwiękowej m.in. na Spotify i anchor.fm. Każde z nagrań będzie prezentować odmienny sposób postrzegania i interpretacji obiektu z Przedmieścia Oławskiego.

Rajkowska jest autorką dzieł publicznych, obiektów, filmów, instalacji oraz efemerycznych akcji i sytuacji realizowanych w przestrzeni miejskiej. Jej projekty to zarówno architektoniczne i geologiczne fantazje, sztuczne wykopaliska archeologiczne, jak i rzeźby umieszczone w rzekach, dymy kadzideł czy geody wypełnione kryształami. W 2007 roku otrzymała również cenioną w Polsce nagrodę przyznawaną przez tygodnik „Polityka” – Paszport Polityki – za „Dotleniacz” i inne niezwykłe projekty realizowane w przestrzeni publicznej oraz Nagrodę Wielką Fundacji Kultury Polskiej za całokształt twórczości.