Kluczowa nie tylko w Wenecji

Europejczycy wykorzystują co roku miliardy metrów sześciennych wody – nie tylko do picia, lecz także w rolnictwie, produkcji, turystyce oraz w innych sektorach usługowych. Jakie procesy korzystające z wody można zoptymalizować w mieście? Jak mądrze włączyć ją w mechanizm rozwoju aglomeracji i nawiązać korzystną relację z jakością życia mieszkańców? Na te i inne pytania uzyskamy odpowiedź podczas Międzynarodowego Kongresu Miasto – Woda – Jakość Życia. Dyskusje odbędą się na Stadionie Miejskim 25 i 26 października.

Błękitna planeta – niebieski kolor mórz i oceanów, który pokrywa ponad 70% globu, nie pozostawia wątpliwości, że nią właśnie jest Ziemia. Możliwe, że kiedyś nie będzie jedyną planetą, na jakiej przyjdzie nam mieszkać, lecz w tej chwili – przytoczę niedawny komentarz Billa Gatesa w sprawie turystyki kosmicznej: „Kosmos? Mamy sporo do zrobienia tu, na Ziemi“. Wracając do wody (a w dzisiejszym tekście przepłyną jej gigalitry) – w zdecydowanej większości, bo aż 97% światowych zasobów, jest to woda słona – niezdatna do picia dla ludzi i większości zwierząt. Woda słodka, dostępna do spożycia stanowi niecały 1%, pozostała część jest zmagazynowana w lodowcach oraz lodach Arktyki i Antarktyki. Zasoby wody pitnej na świecie są ograniczone i podlegają nieustannej presji wynikającej z działalności człowieka w dziedzinie przemysłu, rolnictwa, zmiany klimatu czy też gospodarki komunalnej, która jest bezpośrednio związana z rozwojem miast. W co więc inwestować, by zapewnić mieszkańcom odpowiednią jakość życia, przy zachowaniu świadomości wpływu naszych działań na klimat?

Zielono-niebieski Wrocław

Polska jest jednym z krajów, które borykają się z trzema problemami dotyczącymi wody. Pierwszym z nich są zbyt małe zasoby wody pitnej; kolejnym – zbyt duża jej ilość okresowo, spowodowana intensywnymi opadami deszczu; trzecim jest jej rosnące zanieczyszczenie. Wciąż potrzebujemy analizy różnych aspektów gospodarki wodnej, takich jak: systemy zaopatrzenia w wodę, jej produkcja i dystrybucja, zagrożenia dla źródeł wody czy niszczycielska siła tego żywiołu. Właśnie te aspekty, związane z szeroko rozumianą ekonomią miast wodnych, będą między innymi tematem wykładów. Nie chodzi tu jednak o samą gospodarkę wodną. Miasta wodne traktują ją jako ważną składową swego rozwoju – nie tylko jako surowiec, ale też element krajobrazu czy kultury. Stąd triada: WODA – MIASTO – JAKOŚĆ ŻYCIA.

Modnym hasłem ostatnich lat są „zielone miasta“. Jednocześnie, przez wcześniej opisane problemy z zasobami wodnymi w kraju, kongres zwróci uwagę na to, że miasta powinny stawać się nie tylko zielone, ale też niebieskie (i nie chodzi bynajmniej o nieustanne potyczki WKS-u z Lechem). Zieleń jest łatwiej zauważalnym elementem wpływającym na atrakcyjność miasta. – Odnalezienie zbalansowanej pozycji dla wody w mieście wymaga więcej wyobraźni, ale ma bardziej kompleksowy wpływ na rozwój miasta – piszą organizatorzy. – Nie możemy również zapomnieć o narastającym zjawisku miejskiej wyspy ciepła i konsekwencjach, jakie niosą ze sobą fale upałów. Oprócz oczywistego wpływu klimatu na miasto, ważna jest zależność w drugą stronę, tzn. wpływ miasta na klimat. Dlatego warto zastanowić się jaki wybór odpowiednich systemów urbanistycznych i materiałów budowlanych może wzmacniać lub osłabiać efekt miejskiej wyspy cieplnej.

Ocieplenie klimatu warunkuje także występowanie nagłych i silnych opadów o coraz większej intensywności. Z tego powodu w trakcie kongresu omówiony zostanie element ograniczenia ryzyka powodzi miejskiej. Może nim być zwiększenie lokalnej retencji wody. Służyć jej mają powierzchniowe systemy zagospodarowania wód opadowych, a w tym – zielone dachy budynków (powiązanie pomiędzy zielonym, a niebieskim zazębia się jeszcze bardziej). Inną szansą może być zastosowanie inteligentnych systemów sterowania istniejącą retencją i odpływem wód opadowych. Szczególnie w obszarach gęsto zabudowanych o ograniczonych możliwościach stworzenia dodatkowej retencji.

Z myślą o człowieku

Celem konferencji jest edukacja i poprawa świadomości społeczeństwa w zakresie ekologii i zachowań zgodnych ze środowiskiem. Równorzędną sprawą jest integracja działań przedsiębiorstw, gospodarstw rolnych oraz firm w zakresie zarządzania i oczyszczania wody tak, aby czysta woda była dostępna dla wszystkich, nawet najbiedniejszych mieszkańców. – Myśląc o jakości życia, chcemy zaprezentować pozytywne aspekty wody w mieście, w ramach projektu BlueHealth, oraz przedstawić jak staranne zaprojektowanie i wdrożenie „niebieskiej infrastruktury” miejskiej może wpłynąć korzystnie na zdrowie publiczne i skutecznie zapobiegać chorobom – przekazują organizatorzy.

Pamiętajmy również o kulturowych aspektach związanych z wodą. Szlakiem Dunaju odkryjemy monumentalny nośnik pamięci historycznej, zbiorowej i kulturowej Europy Środkowej. W dyskusjach przywołany zostanie transport rzeczny i jego wpływ na środowisko oraz ograniczenia, jakie stawia środowisko przed tą formą przewozów. Dotknięty zostanie też kompleks zjawisk związanych z logistyką zaopatrzenia i dystrybucji.

Mówcy i badania światowej klasy

Kongres będzie więc okazją do wszechstronnej debaty o problemach ekologicznych wpływających na jakość życia, planowaniu przestrzennym uwzględniającym środowisko wodne. Przedstawi wprost – jak gospodarowanie wody wpływa na miasta i ich mieszkańców. Wezmą w nim udział mówcy o różnych doświadczeniach, specjalizacjach i obszarach działań, między innymi: Emil Brix – austriacki dyplomata i historyk, prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz z Polskiej Akademii Nauk, laureat Międzynarodowej Nagrody Wodnej Księcia Sułtana, dr Oriana Romano – kierowniczka działu Water Governance Initiative and Circular Economy in Cities w OECD, prof. Slobodan Simonovic – światowy ekspert w zakresie zastosowania analizy systemowej w zarządzaniu wodą i środowiskiem oraz prof. dr hab. Maciej Zalewski z Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii PAN i Katedry UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej.

Podczas tegorocznej edycji odbędzie się także premiera dwóch raportów. Pierwszym jest Water City Index 2021 – ranking, w którym oceniono rozwój metropolii, dużych i średnich miast w Polsce pod względem efektywności gospodarowania zasobami wody. Drugi to opracowanie wniosków z obrad Eksperckiego Wodnego Okrągłego Stołu, które przedstawia główne wyzwania w Polsce w zakresie zagrożenia suszą i powodzią, gospodarowania wodą w mieście i na wsi oraz zarządzania polityką wodną.

Kongres odbędzie się w – najwydajniejszej ostatnio – formule hybrydowej: stacjonarnie na Stadionie Miejskim we Wrocławiu oraz online. Wszystkich uczestników obowiązuje rejestracja na oficjalnej stronie Miasto – Woda – Jakość Życia, a sam udział jest bezpłatny.